Anders werken
Anders werken in de praktijk
Door het werk in de praktijk anders te organiseren ontstaat meer tijd in de spreekkamer.
Iedere praktijk heeft de mogelijkheid om binnen de interventie “Anders Werken in de Praktijk” een eigen keuze te maken hoe dit in te vullen. Iedere praktijk heeft immers zijn eigen behoeften afhankelijk van de bestaande werkwijze, eerder gevolgde scholingen, teamsamenstelling, cultuur binnen de praktijk, populatie patiënten, positie in de wijk etc. Ook kan worden gedacht aan interventies gericht op digitalisering, waardoor met patiënten die dat wensen, contact digitaal kan plaatsvinden en daarmee meer tijd ontstaat voor patiënten voor wie fysiek contact en een langere consultduur gewenst is.
Flexibele consultduur
Anders triëren
Taakherschikking
Lean werken
Digitalisering in de praktijk
Helpdesk Digitale Zorg
3-gesprekken
Regie op veelgebruikers
Flexibele consultduur
Wat deze interventie je huisartsenpraktijk en je patiënt oplevert
- Creëer ruimte door gebruik van flexibele consultduur, kort waar het kan en lang waar nodig
- Meer rust bij patiënten die een grotere zorgvraag hebben
- Meer zorg op maat
- Mogelijk minder verwijzingen door meer tijd voor complexe zorgvragen
- Het flexibel inzetten van de beschikbare spreekuurtijd is mogelijk als de triage hierop aangepast wordt.
Hoe voer je de interventie uit?
Voorbereiding:
Het implementeren van flexibele consultduur vraagt om:
- Samenwerking binnen het hele team
- Duidelijke afspraken over de structuur en wat op welk spreekuur wordt gepland
- Het alvast afspreken van een evaluatiemoment met teamleden; hoe werkt de aanpak flexibele consultduur voor onze praktijk en wat werkt nog niet lekker?
Agendabeheer:
- De praktijk experimenteert met flexibele spreekuurtijden. Denk bijvoorbeeld aan:
- Standaard 15 min consult, afgewisseld met kortere consulten voor kleine zorgvragen en langere blokken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan aanvulling 15 min met blokken van 3x 20 min GGZ spreekuur, 5 min spreekuur voor kleine (dermatologische) beoordeling icm de doktersassistent, en een ingrepen spreekuur (evt op niet ingevulde visiteplekken);
- Flitsconsulten (DA heeft hier een coördinerende rol in);
Aanvullend:
- Triage door assistenten (certificaat van scholing in de afgelopen 2 jaar: triage scholing of aanvullende opleiding) (zie hieronder);
- Er wordt gewerkt met een spoed-/regiearts, zie interventie ‘Taakherschikking’
- Er worden digitale consulten gedaan.
Tip
Experimenteer in korte cyclische rondes (minimaal eens per drie maanden). Evalueer deze rondes en pas de bevindingen in de volgende ronde(s) toe. Het opschrijven van ervaringen en hoe de flexibele consultduur wordt vormgegeven wordt geadviseerd. Geef het vorm met een weekrooster en een beslisboom/flowchart waaruit blijkt hoe wordt besloten tot een gewoon lang, een lang consult en een e-consult.
Ondersteuning
Optionele scholing: basis triagetraining voor assistentes door Sterkzorg. Dit is niet verplicht, maar kan aanvullend zijn op bovenstaande activiteiten.
Inspiratie
- Artikel magazine TIJD over flexibel triëren op pagina 29
- Checklist & tips (van ROER)
- Inspiratie en tips van zorggroep ROER (inclusief handige checklist)
- Tips vanuit MTVP-pilot (februari 2023) Syntein:
- Plan voor alle gesprekken een duur van 15 minuten in. Doordat patiënten niet allemaal 15 minuten nodig hebben, verdeelt het spreekuur zich vanzelf. Bijvoorbeeld: het ene gesprek duurt 10 minuten, het andere 20 en er zijn gesprekken van 15 minuten.
- Probeer goed te triëren
- Plan geen afspraken achter elkaar waarin meerdere klachten behandeld moeten worden of waarvan je weet dat er ruim tijd nodig is.
- Behandel één klacht per blok van 15 minuten en probeer er geen twee klachten in te behandelen.
- Korte meekijkconsulten: 5 minuten-spreekuur voor bijvoorbeeld kleine kwaaltjes en vitamine B12-injecties.
Scholing
Linkjes naar scholingen bij HUS academie
Anders triëren
Om de consultduur te veranderen naar een gewenste tijd, zijn er bepaalde vaardigheden nodig. Daarmee kun je het spreekuur beter plannen. Met een triagetraining voor doktersassistenten (zie ‘interventies specifiek voor dokterassistenten’) leer je welke handigheden zijn in te zetten. Ook is het zinnig om een ook een gezamenlijk training met het hele team te doen. In combinatie met het maken van werkafspraken, maakt dat de consultduren in jouw praktijk lopen zoals je ze verwacht.
Taakherschikking
Bij taakherschikking gaat om het structureel herverdelen van taken, inclusief verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen verschillende beroepen. Het gaat ook over de juiste professional op de juiste plek. Door taken over te dragen aan bijvoorbeeld verpleegkundig specialisten en physician assistants, hebben huisartsen meer tijd voor complexere zorgvragen en stimuleer je een goede samenwerking.
Ook kunnen spreekuren voor de doktersassistent, zoals bijvoorbeeld SOA-spreekuren, vrouwenspreekuur en/of leefstijl, lucht geven aan de druk op het spreekuur van de huisarts. Of denk aan een praktijkverpleegkundige, waarnemend huisarts of een Spreekuur Ondersteuner Huisarts (SOH). De SOH is een goed opgeleide assistent die zelfstandig klein letsel of veelvoorkomende klachten behandelt. Vaak is snel duidelijk of er een spoedbehandeling nodig is en hoeft de huisarts er niet noodzakelijk bij te komen.
Inspiratie
- Lees meer over verpleegkundig specialisten (VS) in Utrecht en het vakgebied.
- Klik hier voor de handreiking voor taakherschikking tussen huisarts en psysician assistant (PDF)
- Artikel TIJD over vier doktersassistenten op pagina 48.
Lean werken
Werk slimmer, niet harder en houd tijd over voor werk dat er echt toe doet. Lean is een methode om processen in kaart te brengen en verspillingen in processen te herkennen. Dat helpt je om verbetermogelijkheden te zien voor de huisartsenpraktijk.
De Lean-methodiek helpt praktijken continu te werken aan snellere en betere processen. Denk aan:
- Hoe creëer ik meer tijd voor de patiënt?
- Hoeveel tijd zijn wij kwijt aan het zoeken? (naar middelen, instrumenten etc.)
- Hoe verminderen we de drukte aan de telefoon?
- Hoe voorkomen we dat we middelen over de datum weggooien?
- Hoe richten we onze spreekuren slimmer in zodat we effectiever kunnen werken?
Lean is een werkwijze waarmee organisaties van klein tot groot met behulp van continu verbeteren steeds slimmer gaan werken. Bij de huisartsenpraktijk kunnen er ongetwijfeld ook processen verbeterd worden om de werkdruk te verminderen en om tijd over te houden voor wat het werk in de praktijk juist zo leuk maakt; namelijk zorg en aandacht voor de patiënt.
Aan de slag met lean? Volg een scholing of kies een verbetervoorstel en implementeer dit in de praktijk. Denk aan:
Implementatie van lean voorraadbeheer
Praktijk stelt een plan om efficiënt voorraadbeheer in te voeren en geeft hier uitvoering aan, rekening houdend met mogelijkheden, beperkingen, beschikbaarheid en kosten.
Procesanalyses en waardestroomanalyses
Complexere knelpunten die in een praktijk bestaan, ook als er ketenpartners bij betrokken zijn, kunnen middels een waardestroomanalyse worden aangepakt. Een concreet voorbeeld is het aanpakken van het proces van het urineonderzoek. Een ander resultaat van een procesanalyse is de implementatie van Microsoft 365.
Starten met lean
Zie hoe huisarts Rebecca Houtman en doktersassitente Pietriënne Visser lean op de kaart zetten bij gezondheidscentrum Ondiep.
of laat je rondleiden bij huisartsenpraktijk Bosboomstraat.
Podcast
Zo wil ik dokteren – LHV
Lean werken in de huisartsenpraktijk
Tip
Wat professionals uit praktijken over Lean zeggen:
- Het werkt alleen als de hele praktijk betrokken is!
- Ga uit van de kracht van herhaling: blijf elkaar aanspreken
- Organiseer 1x per jaar een VIM-week met als thema ‘lean’
- Maak gebruik van dagstart- en afsluiting inclusief bordoverleg
- Maak gebruik van de expiratieapp
Bekijk ook eens de fotoreeks in het magazine TIJD vanaf pagina 18.
Scholingen
Lean basisscholing met de hele praktijk
Aan de hand van een simulatiespel maakt jouw hele praktijk kennis met de principes van Lean werken en de waarde daarcan voor de praktijkvoering. Klik hier voor meer informatie. Workshop van 4 uur in jouw praktijk met alle medewerkers.
Verdieping lean – opleiden van lean coaches
Heb je de kennismakingsworkshop ‘Lean werken’ gevolgd? En wil je dit graag met jouw team concreet maken in de praktijk, maar lukt het tot nu toe niet om LEAN handen en voeten te geven? Dan is deze LHV-training iets voor jou én jouw doktersassistent.
Digitalisering in de praktijk
De druk in de huisartsenpraktijk neemt dagelijks toe. Wachttijden aan de telefoon worden langer en voor de problemen waar patiënten mee komen is meer tijd nodig. Anders werken door digitalisering is hiervoor een oplossing.
Wat wil je bereiken met deze interventie? Dat beslis je zelf, afhankelijk van wat past bij jouw praktijk. We geven enkele voorbeelden in het contact met de patiënt:
- Het gebruik van beeldbellen biedt net iets meer zicht op de patiënt dan dat je hebt bij telefonisch contact. Daarnaast is het zowel voor jou als praktijkmedewerker als voor de patiënt een voordeel om dit vanuit een thuis- of werksituatie te kunnen doen (dit scheelt reistijd).
- Een e-consult maakt asynchrone communicatie mogelijk. Op deze manier kun je zelf kiezen op welk moment van de dag je een bericht beantwoordt.
- Implementatie van een chatfunctie. De chatfunctie biedt een directe communicatielijn voor zowel praktische als medische vragen. Nietg alleen vermindert de functie de noodzaak van telefonisch contact, maar het geeft assistenten ook de ruimte om efficiënter te reageren. Dat draagt bij aan een flexibeler beheer van de patiëntenstroom.
- Met een terugbelsysteem wordt de communicatie met de patiënten planbaar en krijg je meer grip op werkprocessen. Dit levert veel werkplezier op én meer tevreden patiënten, want die weten waar ze aan toe zijn en worden met meer focus geholpen.
- Met thuismetingen kun je patiënten op afstand monitoren en begeleiden, hiermee voorkom je druk op het spreekuur.
- Door gebruik te maken van consult voorbereidende vragenlijsten kun je zowel als patiënt als zorgverlener een consult beter voorbereiden en kom je sneller tot de inhoud.
- Door het gebruik van eHealth-toepassingen voor bijvoorbeeld leefstijl voor hoge SES houd je in de spreekkamer meer tijd over voor bijvoorbeeld complexe problematiek.
Denk ook aan:
- Werken met AI-spraaksoftware
- Het volgen van de scholing ‘optimale telefonische en digitale bereikbaarheid van jouw praktijk’
Tip
Maak jouw praktijk geschikt voor patiënten die minder digitaal vaardig zijn, door bijvoorbeeld:
- de tips van Pharos te bekijken (of een afspraak met Pharos te maken voor een praktijkscan)
- het e-consult een plek te geven naast het bestaande spreekuur of telefonisch contact
- op de eigen praktijkwebsite een duidelijke link te plaatsen naar Digitale Helpdesk Zorg
Helpdesk Digitale Zorg
Realiseer meer tijd voor de patiënt door de Helpdesk Digitale zorg!
De HUS is aangesloten bij Helpdesk Digitale Zorg. De medewerkers van Helpdesk Digitale Zorg hebben actuele kennis en handleidingen van de digitale toepassingen van de huisartsenpraktijken in Utrecht paraat. Zo kunnen patiënten terecht met al hun niet-medisch inhoudelijke vragen over digitale zorg. Een win-win situatie, want niet alleen krijgen patiënten snel antwoord op hun vragen, ook houden zorgverleners meer tijd over voor de patiënt. De medewerkers van Helpdesk Digitale Zorg hebben affiniteit én de inhoudelijke kennis. Dat zorgt ervoor dat dat bellers zich snel en goed geholpen voelen.
Het team heeft kennis over PGO’s, UwZorgOnline en MijnGezondheid.Net, maar ook over andere systemen die gebruikt worden in de huisartsenpraktijk. Daarnaast is er algemene kennis over bijvoorbeeld DigiD en digitale veiligheid.
HUS heeft een eigen webpagina voor patiënten over ondersteuning voor digitale vaardigheid; zet deze link op je eigen praktijkwebsite en in het patiëntenportaal. Plaats ook een banner op jullie site. Gebruik deze handleiding: HDZ-Banner-handleiding.pdf.
Waarvoor kun je patiënten doorverwijzen naar deze Helpdesk?
- Voor het oefenen van beeldbellen, geluid goed zetten en beeld aan, zodat je als zorgverlener geen tijd kwijt bent met instructies voordat je het beeldbelconsult start.
- Leren gebruiken van jullie patiëntenportaal
- Leren gebruiken van een PGO
- Als patiënten via onveilig weg naar jullie mailen, via Gmail of Hotmail, waarop je niet kan reageren ivm veilgheid van de mails. (weet dat providers als Google mee kunnen lezen, en dat doen ze ook, via hun servers waar de mails op binnenkomen)
- Gebruik van DigiD en het eenmalig toevoegen van een ID aan DigiD
- Problemen met inloggen in overige zorgapplicaties
- En het in gebruik nemen van veel meer zorgapplicaties.
Links naar informatiemateriaal
- Webpagina voor patiënten
- Beslisboom voor zorgprofessionals. Als een patiënt contact opneemt of voor je zit, weet je met deze beslisboom binnen enkele vragen of HZD kan helpen.
- Voorbeeldtekst met uitleg voor patiënten
- Video voor wachtkamerscherm
- Onlinesessie over hoe de helpdesk werkt
Patiëntinformatie
Zie in de bijlagen hieronder die je kunt printen en ophangen/neerleggen in de praktijk. In deze map vinden jullie onder andere de herziene poster, flyer en visitekaartjes. Pharos heeft deze samen met taalambassadeurs van Stichting ABC aangepast. Gebruik deze materialen vooral in de praktijk of op jullie website.
3-gesprekken
Een driegesprek is een gesprek tussen behandelaar, patiënt/bewoner en zijn/haar andere hulpverlener (bijvoorbeeld buurtteam). De interventie driegesprekken richt zich op het vergroten van de bewustwording van samen beslissen (shared decision making) onder zowel patiënten als zorgverleners. Door het voeren van zo’n heb je vanuit alle perspectieven (bijvoorbeeld huisarts, patiënt en buurtteammedewerker) een beeld en kun je met elkaar afspraken maken over prioriteit en bij wie je moet zijn met welke vraag. Dit is onderdeel van Krachtige basiszorg.
Om deze gesprekken te organiseren heb je samenwerkingsafspraken met collega’s in en buiten je team nodig over bijvoorbeeld wie het initiatief neemt tot een driegesprek en de betrokken professionals uitnodigt. Belangrijk is dat de patiënt/bewoner hiermee akkoord gaat en de meerwaarde ervan inziet.
Belangrijke afspraken hierbij zijn:
- Alle partijen delen de noodzaak van het contact, overleg en/of afspraken.
- Alle partijen hebben dit vooraf met patiënt/bewoner besproken.
- Van tevoren het doel van het driegesprek formuleren.
- Moet iemand leidend zijn in de casus?
- De initiatiefnemer?
- Hoe te communiceren?
- Hoe verslaglegging?
Regie op veelgebruikers
Veelgebruikers zijn mensen die meer dan dertig keer per jaar contact hebben met de huisartsenpraktijk. Door inzichtelijk te maken wie de patiënten zijn die veel contact hebben met de huisartsenpraktijk (en hier passende ondersteuning op in te richten), kan je deze patiënten sneller doorverwijzen naar de juiste plek. Zo zorg je dat de onnodige contactmomenten minder worden en dat levert je meer tijd en minder werkdruk op.
Tip
- Maak gebruik van deze handleiding om aan de slag te gaan met veelgebruikers
- Ga aan de slag met miniteams
“Wij hebben een miniteam complex dat als doel heeft patiënten die veel bellen of (te) vaak een beroep doen op de POH of huisarts meer proactief te benaderen. We hebben om te beginnen maan het hele team een lijst te maken van patiënten die een groot beroep doen op het team.” – Judie Knol in magazine TIJD, op pagina 8.